Ponidzie to niezwykle malowniczy i bogaty kulturowo obszar słynący ze złóż gipsu, którego miąższość we wschodniej części powiatu buskiego dochodzi do 37 metrów. Efektowne kryształy gipsów w formie tzw. „jaskółczych ogonów” odsłaniają się w wielu miejscach i bywają chronione w formie rezerwatów przyrody, bądź pomników przyrody nieożywionej. Najłatwiej dostępne i równocześnie wyjątkowo zachwycające stanowisko z kryształami gipsów dochodzących do 3 metrów wysokości znajduje się we wsi Chotel Czerwony (gmina Wiślica, pow. buski, świętokrzyskie), tuż poniżej kościoła św. Bartłomieja górującego nad zabudową sioła.
GPS N 50°22′46.3″ , E 20°42′26.8″
By podziwiać tutejsze cuda przyrody nieożywionej nie trzeba nawet wysiadać z samochodu, odsłonięcie geologiczne jest dobrze widoczne z parkingu pod kościołem. Na jego początku znajduje się „Grota kryształów gipsowych” – wykuty w skałach korytarz długi na ok. 20 metrów, zwany przez miejscowa ludność „kuchnią proboszcza”. Wejście do groty jest niemożliwe, dostępu do środka broni metalowa krata z kłódką.
Skały gipsowe odsłaniają się w południowo – zachodnim zboczu, na skarpie poniżej kościoła, wzdłuż biegnącej po łuku asfaltowej drogi.
Nazwa geostanowiska – Góra Kryształów Gipsowych – ujęta w tytule tego artykułu ma swoje uzasadnienie, na ścianach skalnych widoczne są ogromne kryształy gipsów szklicowych, nazywanych „jaskółczymi ogonami”. Ta niezwykle spektakularna forma osiąga tu wysokość nawet 3,5 metra.
Stanowisko posiada status pomnika przyrody nieożywionej od 2 października 1987 r. Ochroną pomnikową objęto całe odsłonięcie o długości ok. 40 metrów i wysokości do 4 metrów.
Gdzieś w połowie długości znajduje się ściana na której widoczna jest zwietrzała forma gipsów, mniejsze partie erozyjne znajdują się na całej długości pomnikowego progu skalnego.
Najokazalsze kryształy można podziwiać na krańcu odkrywki, na wysokości zachodniej elewacji kościoła.
„Jaskółcze ogony” powstały na dnie wysychającego, kilkumetrowej głębokości morza, w którym nie było już zwykłej wody morskiej, ale skoncentrowana solanka. Ich wiek szacuje się na środkowy miocen (baden), ok. 14 mln lat temu.
Warto również odwiedzić znajdujący się na wzgórzu kościół pw. św. Bartłomieja, wzniesiony w latach 1440 – 1450 w stylu gotyckim. Na portalu południowej kruchty wyryte są obrysy stóp, których znaczenia nie udało się do dzisiaj ustalić.
Kryształy gipsów szklicowych w Chotlu Czerwonym można jeszcze podziwiać w rezerwacie przyrody Przęślin, znajdującym się 700 m na wschód od kościoła.